Zobacz, czym grozi niedobór lub nadmiar poszczególnych witamin

Hipowitaminoza, czyli brak odpowiedniej ilości witamin w organizmie spowodowany jest najczęściej niezdrowym stylem życia, dietą ubogą w warzywa i owoce, jak również różnego typu schorzeniami, które powodują upośledzenie wchłaniania składników odżywczych. Także niektóre leki, szczególnie antybiotyki, mogą przyczynić się do powstania trudności z ich przyswajaniem. Problem z niedoborem witamin najczęściej pojawia się jesienią oraz zimą, gdy w codziennym menu brakuje ich odpowiedniej ilości.

Hiperwitaminoza, to z kolei zespół objawów chorobowych, wywołany nadmiarem witamin w organizmie. Ze zbyt dużym spożyciem witamin rozpuszczalnych w wodzie (wit. B i C) organizm jest w stanie sobie poradzić, wypłukując je wraz z moczem. Inaczej przedstawia się sytuacja witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (wit. A, D, E i K), których nadmiar grozi „przedawkowaniem”. Ponadto, nadmiar jednego ze składników może wpływać na wchłanianie i metabolizowanie innych, jak to się dzieje np. w przypadku antagonistycznego działania wapnia i magnezu – nadwyżka któregoś z nich skutkuje mniejszym przyswajaniem drugiego.

Witaminy są bardzo ważnym i niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania składnikiem naszego organizmu. Związki te nie są wytwarzane samoistnie, dlatego muszą być dostarczane wraz z pożywieniem lub w postaci preparatów farmaceutycznych. Dbając o ich odpowiednią ilość nie powinniśmy jednak popadać w skrajność i rozważnie stosować suplementy diety. Zobacz jakie są mogą być skutki niedoboru i nadmiaru poszczególnych witamin.

Witamina A

Skutki niedoboru:  kseroftalmia (wysychanie spojówek i rogówek), kruche, wolno rosnące paznokcie, rogowiec dłoni i stóp, suchość skóry, trądzik pospolity, ślepota zmierzchowa, zahamowanie wzrostu, łuszczyca, łysienie plackowate.
Skutki nadmiaru: wymioty, nadmierna grubość kości, wypadanie włosów, złuszczanie skóry, zwiększone ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Witamina B1

Skutki niedoboru: beri-beri (skrajna awitaminoza), obrzęki kończyn, twarzy i tułowia, brak łaknienia, wybarwienia skóry, zapalenie wielonerwowe (polineuropatia), porażenia i zaniki mięśni.
Skutki nadmiaru: uszkodzenie systemu nerwowego, bóle głowy, osłabienie organizmu, bezsenność.

Witamina B2

Skutki niedoboru: opóźnienie wzrostu, uszkodzenie gałek ocznych i rogówki, światłowstręt, wypadanie włosów, zawroty głowy, kłopoty z koncentracją, bezsenność, łuszczące się zmiany skórne okolic nosa, ust, czoła i uszu, łojotok.
Skutki nadmiaru: bardzo trudno przedawkować biorąc ją doustnie; nie poznano skutków ubocznych tej witaminy; jej słaba rozpuszczalność w jelicie chroni przed nadmiernym wchłonięciem; jest rozpuszczalna w wodzie, dlatego jej nadmiar może zostać wydalony wraz z moczem; toksyczną dawkę można podać poprzez zastrzyk.

Witamina B3

Skutki niedoboru: pelagra, zapalenie skóry, biegunka, hiperpigmentacja, zapalenie jamy ustnej lub języka, zespół krowiego języka, zaburzenia układu pokarmowego.
Skutki nadmiaru: działa szkodliwie na układ nerwowy, poziom lipidów oraz cukru we krwi, zaczerwienienie, swędzenie, suchość skóry; niestrawność, nudności i ostra niewydolność wątroby; hiperglikemia, zaburzenia rytmu serca.

Witamina B5

Skutki niedoboru: zmiany skórne, zaburzenia układu nerwowego, przemęczenie, omdlenia, trudności z nauką, odrętwienie, mrowienie i skurcze ramion i nóg, bóle i sztywność stawów, wypadanie włosów, przedwczesna siwizna, łysienie, zaburzenia układu trawiennego, utrata apetytu.
Skutki nadmiaru: nie jest toksyczna, nadmiar może powodować biegunki.

Witamina B6

Skutki niedoboru: depresja, apatia, bezsenność, podatność na infekcje, stany zapalne skóry, niedokrwistość, kamica nerkowa, drgawki, nudności, odruchy wymiotne, zaburzenia pracy serca.
Skutki nadmiaru: ujawnia się dopiero po pewnym czasie powodując uszkodzenia systemu nerwowego, odrętwienia stóp, brak czucia w dłoniach, bóle głowy, zmęczenie.

Witamina B7

Skutki niedoboru (bardzo rzadko): zmiany skórne, wysypki, stany zapalne, wypadanie włosów, podwyższony poziom cholesterolu, zmiany zapalne jelit.
Skutki nadmiaru: nie stwierdzono skutków ubocznych.

Witamina B9

Skutki niedoboru: anemia, biegunka, zahamowanie wzrostu i odbudowy komórek, stany niepokoju, lęku, depresja, bezsenność, bóle głowy, uczucie przemęczenia, kłopoty z koncentracją, zaburzenia trawienia, zmniejszony apetyt, stany zapalne języka oraz błony śluzowej warg.
Skutki nadmiaru: bezsenność, rozdrażnienie, depresja, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, skórne reakcje alergiczne.

Witamina B11 (kwas foliowy)

Skutki niedoboru: anemia, zapalenie języka, uszkodzenia przewodu pokarmowego, zaburzenia w procesie trawienia t.j. osłabione wchłanianie pokarmu w jelicie czy biegunka; nieprawidłowy rozwój łożyska i wady wrodzone płodu, poronienia, zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Skutki nadmiaru: przy dziennym spożyciu ponad 15 mg może dojść do zaburzenia układu nerwowego i pokarmowego.

Witamina B12

Skutki niedoboru: perestezje palców dłoni i stóp, osłabienie siły mięśniowej, zmęczenie, zaburzenia czucia głębokiego, dotyku, wibracji, bólu, temperatury i smaku, bladość skóry i błon śluzowych, utrata łaknienia, chudnięcie, zanik nerwu wzrokowego.
Skutki nadmiaru: nie jest toksyczna; przy stosowaniu przez dłuższy czas bardzo dużych dawek możliwe objawy uczuleniowe i krwotok z jam nosowych.

Witamina C

Skutki niedoboru: szkorbut, zmiany w zębach, rozpulchnienie dziąseł, uszkodzenia naczyń krwionośnych, złe gojenie i odnawianie się ran, bolesność stawów i mięśni, obrzęki kończyn, trudności w leczeniu zakażeń, wtórne infekcje, osłabienie i obniżenie wydolności fizycznej, osteoporoza, nadczynność gruczołu tarczycy, zaburzenia neurologiczne.
Skutki nadmiaru: nie jest toksyczna, nadmiar jest wydalany z moczem, ale przyjmowana w dużych ilościach może wywoływać m.in. nudności, wymioty, biegunkę czy wysypkę.

Witamina D

Skutki niedoboru: bóle kostne, osteomalacja, osteoporoza, dysfunkcje układu nerwowego i mięśniowego, zapalenie spojówek, stany zapalne skóry, osłabienie organizmu, zmniejszenie odporności, pogorszenie słuchu, osłabienie i wypadanie zębów, zwiększenie ryzyka chorób autoimmunologicznych.
Skutki nadmiaru: bóle głowy, nudności, wymioty, brak apetytu, zaparcia, osłabienie, łatwe przemęczanie się, wzmożone oddawanie moczu, świąd skóry.

Witamina E

Skutki niedoboru: rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, zaburzenia funkcjonowania, osłabienie mięśni szkieletowych, rogowacenie i wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku, niedokrwistość, zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Skutki nadmiaru: zmęczenie, bóle głowy, osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia.

Witamina K

Skutki niedoboru: słaba krzepliwość krwi, łatwość powstawania krwotoków zewnętrznych i wewnętrznych, problemy z gojeniem się ran, trudności w mineralizacji kości, zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów, zapalenie jelita, biegunki.
Skutki nadmiaru: rozpad krwinek czerwonych, niedokrwistość, nadmierne wydzielanie potu, uczucie gorąca, u niemowląt żółtaczka i uszkodzenia tkanki mózgowej.